‘Grenzeloos’: geen loos begrip in de Europese culturele hoofdstad van 2025

Inderdaad: het Sloveense Nova Gorica en het Italiaanse Gorizia delen in 2025 de titel van Europese cultuurhoofdstad. Een bekroning van een lang proces van bloedige oorlogsvoering tot broederlijk samenleven. De grens tussen Slovenië en Italië vervaagt er tegenwoordig zelfs volledig en bewijst Europese samenwerking en eendracht. 

In september 1947 werd er plots een grenslijn getrokken door de al duizend jaar verenigde Gorizia-regio. De hoofdstad Gorizia werd Italiaans grondgebied, terwijl de Joegoslaven het moesten doen met het oostelijke deel, waar amper bebouwing was. De Joegoslaven verloren zo plots hun economische, culturele en administratieve centrum.

Nova Gorica is dan ook ontstaan als een reactie op het verloren grondgebied. Het begon als een socialistische vitrine richting het Westen, maar het werd veel meer dan dat. De bijzondere modernistische architectuur zorgt ook nu nog voor een enorme stijlbreuk met de architectuur bij de Italiaanse buren. Dat zal je duidelijk merken wanneer je deze twee steden bezoekt die door hun intensief na-oorlogse werk opnieuw naar elkaar toe zijn gegroeid en beloond werden voor deze pacifische houding met de titel van Europese cultuurhoofdstad. Een voorbeeld voor heel wat landen die op een slechtere manier met conflicten omgaan. 

Vandaag symboliseert het Europaplein of Transalpinaplein zoals de Italianen het noemen, Europese integratie en het vredevol samenleven na een bewogen geschiedenis.

Nova Gorica en Gorizia wandelen samen als de allereerste grenzeloze Europese culturele hoofdstad een vredevolle toekomst tegemoet.

Groetjes uit Slovenië (en ditmaal uitzonderlijk ook uit een stukje Italië),

Raul & Maša